اجزای سیستم تهویه و تخلیه دود

با پیشرفت علم و تکنولوژی شیوه جلوگیری از آتش سوزی و اعلام حریق، تغییر کرده است. سیستم تهویه و تخلیه دود یکی از مهمترین روش ها برای به حداقل رساندن آتش سوزی، کاهش اثرات نامطلوب دود و کاهش هوای سمی و آلوده است. در بیشتر ساختمان ها از این سیستم ها استفاده می شود اما بعضی از ساختمان ها در این زمینه هیچ اقدامی نداشته و در معرض خطر هستند. در این مطلب به بررسی اجزای سیستم تهویه و تخلیه دود می پردازیم پس با ما همراه باشید.

سیستم تخلیه دود چیست؟

بیشتر مرگ و میر ناشی از آتش سوزی، به دلیل استنشاق دود اتفاق می افتد. دود به دلیل مواد سمی موجب آسیب به ریه می شود و هوشیاری فرد را به شدت کاهش می دهد. از سوی دیگر، آتش نشان ها در فضای آلوده به دود، دید کمتری دارند و این موجب کند شدن روند اطفا حریق و نجات افراد می شود. با توجه به این موارد می توان به ضرورت سیستم تخلیه دود پی برد.

سیستم تخلیه دود سیستمی است که دود را هدایت و کنترل می کند تا از بروز آتش سوزی، کاهش دید، آسیب به سلامتی و آلودگی هوا جلوگیری شود. سیستم تخلیه دود به روش های مختلفی در ساختمان ها نصب می شود. گاهی از سیستم تخلیه دود به عنوان بخشی از سیستم های تهویه هوشمند استفاده می شود و گاهی به طور مستقل به کار می رود. این سیستم برای حفظ پایداری محیط، از سیستم های مختلفی استفاده می نماید.

روش های سیستم تهویه و تخلیه دود

روش های مختلفی برای تهویه و تخلیه دود وجود دارد اما سیستم مهار دود و سیستم مدیریت دود به عنوان دو سیستم و روش اصلی در این راستا شناخته می شوند. در ادامه مطلب این دو سیستم را بیشتر معرفی می کنیم.

۱- سیستم مهار دود

از سیستم مهار دود برای فضاهای کوچک و بسته استفاده می شود. در این سیستم، برای جلوگیری از ورود دود به نواحی خاص، فشار هوا به کار گرفته می شود. معمولا در فضاهای کوچکی مثل راه پله یا آسانسور که هیچ پنجره و هواکشی ندارند، از سیستم مهار دود استفاده می گردد.

۲- سیستم مدیریت دود

از این سیستم در ساختمان ها و پارکینگ های بزرگ استفاده می گردد. از طریق دستگاه های مدیریت دود، از خروج و حرکت دود به محیط های اطراف جلوگیری می شود. سیستم مدیریت دود، انواع مختلفی دارد که در قسمت های بعدی با آن آشنا خواهیم شد.

انواع سیستم مهار دود

انواع سیستم مهار دود به صورت زیر است:

‌۱- فشار راه پله (فن فشار مثبت راه پله یا فن فشار)

۲- کنترل دود منطقه

۳- فشار دهلیز

۴- فشار آسانسور

۵- فشار منطقه پناهگاه دود

بیشتر سیستم های تهویه و تخلیه دود عملکردی شبیه به هم دارند. این سیستم ها با استفاده از فن مکانیکی، یک بخش خاص از ساختمان را مانند آسانسور یا راه پله، تحت فشار قرار می دهند. اختلاف فشار سبب عدم ورود دود به نواحی خاص ساختمان شده و در نتیجه به هنگام اعلام و اطفا حریق ، زمان بیشتری برای نجات ساکنین وجود دارد.

انواع سیستم مدیریت دود

انواع سیستم مدیریت دود که برای محیط های بزرگی مانند پارکینگ و انبارها استفاده می شود به صورت زیر است:

۱- اگزوز دود مکانیکی

۲- تهویه طبیعی هوا

اگزوز دود مکانیکی به وسیله پروانه ها، دود را به بیرون از ساختمان هدایت می کند. تهویه طبیعی هوا با استفاده از نیروی شناور، منجر به حذف دود می شود. هر دوی این سیستم ها دود را در بالاترین سطح نگه می دارند تا فضای پایینی عاری از دود و هوای آلوده باشد. سیستم های مکانیکی برای تخلیه دود نیاز به یک مسیر برای تزریق هوای تازه دارند و اگر این مسیر وجود نداشته باشد، فشار این سیستم ها موجب عدم باز شدن درب می گردد. مسیر ورودی هوای تازه باید کاملا تمیز بوده و در مجاورت محلی که دود و هوای آلوده از آن خارج می گردد، نباشد.

سیستم تهویه و تخلیه دود ساختمان های تجاری

روزانه افراد زیادی در ساختمان های تجاری در رفت و آمد هستند و به منظور ایمن سازی فضا، نیاز به سیستم تهویه و تخلیه دود می باشد. برای ایمن سازی ساختمان های تجاری به هر دو روش مهار و مدیریت دود نیاز است. از طریق سیستم مهار دود، فشار مثبتی در راه پله ایجاد و از ورود دود به سایر مناطق، جلوگیری می شود. با استفاده از فن ها و اگزوزها برای حذف دود از محل های مشخص شده، از سیستم مدیریت دود استفاده می گردد.

در این مکان ها نیاز به سیستم های اتوماتیک و دستی است تا کنترل دود به خوبی انجام شود. سیستم اتوماتیک در صورت بروز آتش سوزی و ایجاد حرارت بالا، فعال می گردد. گاهی آتش نشان ها برای ورود به عملیات اطفا حریق نیاز به کنترل های دستی دارند تا عملیات را به سرعت پیش ببرند. در هر ساختمان محلی به عنوان پناهگاه برای ساکنین در نظر گرفته شده است تا افراد در مواقع آتش سوزی به این محل ها رفته و برای امدادرسانی، منتظر شوند.

سیستم تهویه و تخلیه دود پارکینگ

پارکینگ ها با توجه به محل قرار گیری خود، تهویه هوای خوبی ندارند و انواع آلودگی های هوا با گازهای سمی را به وجود می آورند. سیستم تهویه و تخلیه دود پارکینگ دارای اهمیت بسیاری است که باید مورد توجه قرار گیرد. در زمان گذشته از سیستم تهویه ساده ای برای پارکینگ های بزرگ استفاده می شد و به مرور زمان، عدم کارایی این سیستم ها مشخص گردید. متخصصان برای رفع این مشکل، سیستم تهویه کانالی را جایگزین سیستم های ساده کردند اما این مورد نیز علاوه بر هزینه های بالا، کارایی چندانی نداشت.

کم کم نسل جدیدی از سیستم های تهویه تحت عنوان سیستم های نوین، جای سیستم های قبلی را گرفتند. این سیستم ها با جت فن های خود، جابجایی هوای آلوده با هوای پاک را تسریع نمودند و اکنون به عنوان بهترین گزینه برای تخلیه دود پارکینگ ها، شناخته می شوند. در زمان های آتش سوزی، کارشناسان و متخصصان می توانند در مورد فعالسازی یا غیرفعالسازی جت فن ها تصمیم درستی اتخاذ کنند.

جمع بندی

سیستم تهویه و تخلیه دود بسیار حائز اهمیت است و باید در انواع ساختمان های کوچک و بزرگ از نوع مناسب این سیستم ها استفاده شود. سیستم های تخلیه دود موجب جلوگیری از آتش سوزی، کاهش اثرات نامطلوب دود و کاهش آلودگی هوا می گردند. سیستم های مهار و مدیریت دود باید با توجه به نوع مکان، مورد استفاده واقع شوند. سیستم مهار دود برای مکان های کوچک و بسته و سیستم مدیریت دود برای مکان های بزرگ کاربرد دارد.

سایت جامع آتش نشانی ایران NFSI