انواع تاسیسات مکانیکی آتش نشانی ساختمان

 تاسیسات مکانیکی آتش نشانی ساختمان ار جمله سیستم های امنیتی یک ساختمان به حساب می آید که وظیفه حفظ جان و مال افراد حاضر در ساختمان را به عهده دارد. این تاسیسات باید در کنار تاسیسات برقی و الکترونیکی مثل سنسورها کار تشخیص و خاموش کردن آتش را به خوبی انجام دهند.

در این مقاله ابتدا با انواع سیستم اطفاء حریق آشنا میشویم و سپس با تاسیسات مکانیکی آتش‌ نشانی ساختمان آشنا میشویم. در مورد اسپرینکلر ها صحبت میکنیم سپس با پمپ آتش نشانی آشنا میشویم و همینطور جعبه آتش نشانی، کپسول آتش نشانی و شیر آتش نشانی را بررسی میکنیم.

سیستم های اطفاء حریق

سیستم های اطفاء حریق ساختمان به سه دسته کلی تقسیم می شوند:

• سیستم اطفاء حریق (آتش نشانی) خشک
• سیستم اطفاء حریق تر
• سیستم اطفاء حریق ترکیبی

سیستم آتش نشانی خشک

در این روش یک شیر با عنوان شیر سیامی در ورودی ساختمان نصب میشود این شیر توسط لوله‌کشی به همه طبقات ساختمان متصل شده و در هر طبقه یک شیر به این لوله ها متصل میشود. لوله ها در حالت عادی خشک و بدون آب هستند و تنها در زمان آتش سوزی آتش نشان ها از طریق اتصال مخزن به شیر سیامی، آب را همه طبقات منتقل میکنند و اقدام به خاموش کردن آتش می کنند.

سیستم آتش نشانی تر

در این روش لوله از موتورخانه یا پشت بام به همه طبقات می رود و به جعبه آتش نشانی متصل میشود. در این روش همیشه آب در لوله ها وجود دارد و نیازی به آبدهی به آن در زمان آتش سوزی نیست.

سیستم آتش نشانی ترکیبی

در این سیستمها همزمان هر دو سیستم خشک و تر وجود دارد. سیستم تر برای استفاده در آتش سوزی های کوچک توسط ساکنین به کار میرود و سیستم خشک برای آتش سوزی های بزرگتر توسط آتش نشان ها استفاده می شود.

انواع تاسیسات مکانیکی آتش نشانی ساختمان چیست؟

تجهیزات متنوعی در سیستم آتش نشانی ساختمان ها به کار میرود که از آن جمله می توان به اسپرینکلر یا آبفشان، پمپ آتش نشانی، کپسول آتش نشانی، فایر باکس یا جعبه آتش نشانی و شیر آتش نشانی اشاره کرد. در ادامه توضیحاتی در مورد هر کدام اراِئه می کنیم.

اسپرینکلر یا آبفشان

اسپرینکلر یک آبفشان متصل به لوله کشی آب است که روی آن یک حباب شیشه ای یا یک آلیاژ قابل اشتعال قرار دارد هنگام آتش سوزی وقتی دمای محیط به دمای طراحی شده اسپرینکلر میرسد حباب میشکند و آب از آن با فشار خارج میشود و کار سرکوب و خاموش کردن آتش انجام میشود.

از این روش برای سرکوب آتش هنکام شروع آتش سوزی قبل از رسیدن نیروهای آتش نشانی  استفاده میشود. همچنین بعد از رسیدن نیروها در صورتی که آتش نشان ها نتوانند آب را به محل برسانند این روش کمک بزرگی میکند.

در این سیستم اسپرینکلر ها تنها در محل آتش فعال  میشوند و به همین دلیل در سایر نقاطی که آتش در آن وجود ندارد آب پاشی صورت نگرفته و آب آسیب کمتری به ساختمان وراد میکند.

سیستمهای اسپرینکلر خود به چهار دسته تقسیم میشود که عبارتند از:

• اسپرینکلر خشک
• اسپرینکلر تر
• اسپرنکلر سیلابی
• اسپرینکلر پیش عملگر

پمپ آتش‌نشانی

یکی از مهمترین تاسیسات سیستم های اطفاء حریق پمپ های آتش نشانی هستند. کار این پمپ ها رساندن اب به نقاطی است که آب در آنجا تعبیه نشده است.

پمپ های آتش نشانی خود به چهار دسته زیر تقسیم میشوند:

• پمپ آتش نشانی عمودی خطی
• پمپ آتش نشانی عمودی توربینی
• پمپ آتش نشانی سانتریفیوژ خطی
• پمپ آتش نشانی دو مکشه

ظرفیت پمپ آتش نشانی هم باید به اندازه ای باشد که هم آب مورد نیاز تاسیساتی همچون اسپرینکلر ها را جوابگو باشد و هم بتواند آب شلنگهای آتش نشانی را تامین کند.

پمپ آتش نشانی از دو طریق میتواند آب گیری کند: یکی از طریق آب لوله کشی و دیگری از طریق مخزن آب.

کپسول آتش نشانی

کپسول های آتش نشانی نوعی خاموش کننده آتش دستی و قابل حمل هستند که بسته به نوعشان، آب یا ماده دیگری را با فشار روی آتش اعمال میکنند. بسته به نوع آتش باید از یک کپسول خاص استفاده کرد. کپسول ها بر اساس نوع ماده ای که از آن پر شده اند به رنگ های مختلف وجود دارند. قرمز برای آب، قرمز و سفید برای غبار آب، رنگ کرم برای کف،  زرد مخصوص مواد شیمیایی مرطوب، آبی برای پودر خشک و رنگ سیاه مخصوص دی اکسید کربن می باشد.

جعبه آتش‌نشانی

فایر باکس جعبه ایست که برخی تجهیرات آتش نشانی در آن وجود دارد که شامل یک نازل، یک قرقره، یک شلنگ نواری، یک جفت کوپلینگ و یک شیر زاویه‌ای میباشد. جعبه آتش نشانی در هر طبقه باید یک خروجی داشته باشد تا کار آب رسانی به آن طبقه را انجام دهد.

جعبه آتش نشانی در دو نوع خشک و تر وجود دارد. همانطور که پیش از این در انواع سیستمهای اطفاء حریق ذکر شد در سیستم خشک، آب در لوله ها در شرایط عادی وجود ندارد و تنها در مواقع ضروری، آب از مخزن به سیستم اطفاء حریق پمپ میشود.

از منظری دیگر جعبه های آتش نشانی در دو نوع روکار و توکار در ساختمانها نصب میشوند. در روش توکار فضای جعبه در هنگام ساخت ساختمان در محلهای موردنظر در دیوارها تعبیه شده است.

باید توجه داشت که نوع و سایز ورقی که در ساخت فایرباکس ها استفاده میشود مرغوب و درای ضخامت کافی باشد تا مقاومت لازم در برابر آسیب های مکانیکی را داشته باشد. این دقت در زمان انتخاب و خرید جعبه آتش نشانی از بروز مشکلاتی چون بازنشدن درب جعبه یا سوراخ شدگی شلنگ نواری داخل جعبه پیشگیری میکند.

شیر آتش‌نشانی

شیرهای آتش نشانی نوع خاصی از شیرآلات هستند که به منظور آب رسانی به شلنگهای آتش نشانی در هنگان آتش سوزی استفاده میشوند که به دو دسته تقسیم میشوند:

• شیر آتش نشانی ایستاده
• شیر آتش نشانی زیر زمینی

شیرهای آتش نشانی ایستاده روی زمین به شکل ایستاده و به رنگ قرمز میباشد که آن را معمولا در سر چهارراه ها و خیابانها در مناطق شهری می‌بینیم. این شیر ها به سیستم لوله کشی آب شهری متصل‌اند و برای باز کردن آن نیاز به آچار مخصوص هست که در اختیار آتش نشانها میباشد.

جمع بندی

تاسیسات مکانیکی اطفاء حریق شامل تجهیزات متنوعی است که آشنایی با آنها برای راه اندازی و طراحی مناسب سیستم اطفاء حریق ساختمان ها ضروری است. همیشه هنگام انتخاب و خرید این تجهیزات باید به نوع کاربری و خصوصیات سیستم آتش نشانی طراحی شده توجه کرد.

سایت جامع آتش نشانی ایران NFSI